هاون چیست؟
هاون یا هونگ وسیله ای برای خرد کردن می باشد. ای ظرف مسی یا سنگی به این صورت عمل می کند که شما ادویه و یا غلات را درون آن ریخته و با دسته هاون بر روی آنها می کوبید در نتیجه این سایش مواد ریخته شده کاملاً نرم میشود . شاید برایتان جالب باشد که بدانید در گذشته هاون ابزاری مقدس برای مزدیسنان بوده است.
دسته هاون نیز اصولاً از جنس هاون می‌باشد. بیشتر به صورت چوبی، سنگی و یا فلزی بوده که در امر خرد کردن کمک می کند.
اگر چه امروزه بانوان ایرانی آسیاب را جایگزین هاون کردند و مشکلات خانه داری به آنها اجازه نمی‌دهد که ادویه جات را در هاون بکوبند و آن را درون آسیاب برقی ریخته و با زدن دکمه به راحتی ادویه به میزان دلخواه نرم میشود. اما بد نیست در ادامه با سالاری توس همراه باشید که با ساختار هاون و تعریف آن بیشتر آشنا شویم.
خواص هاون سنگی
امروزه در علم طب سنتی خواص زیادی برای هاون های سنگی بر شمرده می شود.که از این میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
خواص و انرژی این سنگ ها بسیار زیاد است.
خرد کردن با سنگ ها بسیار مفید بوده و به خرد کردن با فلزات ترجیح دارد.
با خرد کردن مواد در هاون های سنگی اثر آن باقی مانده و از خواص آن کم نمی شود. به این خاصیت در طب سنتی اصطلاحاً آسیاب سرد گفته می شود و آسیاب های برقی که در حرارت بالا ادویه جات را خورد می کنند خواص ادویه را کم کرده و از قدرت تاثیرگذاری آن می‌کاهند.
از دیگر خاصی که برای هاون های سنگی برشمرده شده است می‌توان به واکنش ندادن با مواد اشاره کرد این در حالی است که در آسیاب های برقی و یا فلزات با مواد و ادویه واکنش نشان داده و به کلی خواص آن را تغییر می کند.
نکاتی که هنگام خرید هاون های سنگی باید به آن توجه کرد.
هنگام خرید حتما به جنس هاون توجه کنید اگر می‌خواهید مواد و غله ریخته شده کاملاً ریز و نرم شود از هاون های سنگی استفاده کنید و یا هاون های سنگی تهیه کنید. اما اگر می خواهید که موادتان زیاد ریز نشود هاون های چوبی تهیه کرده توجه کنید که هاون های فلزی وضعیت بینابین هاون های چوبی و سنگی دارند.
هاون های گرد بهتر از شکلهای دیگر است چرا که به راحتی می توانید با چرخاندن دسته مواد را به میزان لازم نرم کنید.
هاون های سنگی دارای شکل های متفاوتی هستند و هرکدام برای مواد خاصی به کار برده می شود به عنوان مثال اگر شما می‌خواهید موادی که مقداری آبدار هستند را درون هاون بکوبید باید از هاون های لبه دار استفاده کنید تا مواد بیرون نریزد.
دسته هاون پاید از نظر سنگینی در وضعیت استاندارد باشد چرا که در صورت سنگین بودن خیلی زیاد ممکن است نتوانید آن را بلند کنید و یا اگر خیلی سبک باشد موادتان نرم نشود بهترین دسته برای هاون های سنگی همان دست های سنگی می باشد.
هنگامی که شما ادویه را درون هاون می کوبید طعم خوبی به غذای خود داده و هر بار ادویه تازه وارد غذا می کنید در نتیجه باید توقع یک غذای خوشمزه داشته باشید. اگر شما خریدار هاون های سنگی هستید ما سایز متوسط را به شما پیشنهاد می کنیم چرا که کاربردی تر از سایز بزرگ و یا سایز خیلی کوچک است.
نتیجه گیری
همانطور که گفته شد هاون یک ابزاری کاربردی در آشپزخانه ایرانیان می باشد. درست است که این ابزار پرکاربرد اندکی دچار تغییر جایگاه شده اما نمیتوان نقش آن را نادیده گرفت. ما در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع هاون های سنگی و نکات مهمی که باید در هنگام خرید به آن دقت کنید آشنا کنیم امیدواریم موثر واقع شده باشیم.
دیزی سنگی؛ خوشمزه خوش رنگ و لعاب
بوی آبگوشت که در فضای خانه می‌پیچد، عطر خاطرات کودکی و خانه مادربزرگ و دستپخت جادویی‌اش برای خیلی از بزرگ‌ترها تداعی میشود؛ خاطراتی که کودکان امروزی، سهم کمی از آن دارند. واقعیت این است که تنوع غذایی و فست‌فودها، به شدت ذائقه نسل جدید را تغییر داده است و این غذای سنتی که به قدمت فرهنگ و تمدن ماست، از برنامه غذایی خانواده‌ها حذف شده است یا اهمیت کمی به آن داده میشود.
ارزش غذایی آبگوشت مخصوصاً زمانی که در ظرف‌های مناسبی چون دیگ سنگی و سفالی پخته شود (دیزی)، آن قدر زیاد است که نمی‌شود بی تفاوت از کنارش گذشت. فصل زمستان هم فرصت خوبی است تا این غذای سنتی و خوشمزه را بر سر سفره ایرانی دعوت کنیم و از عطر و طعم بی نظیرش لذت ببریم.
زمان لازم، اصل اول در پخت یک دیزی خوشمزه
پختن دیزی کار سختی نیست اما نباید انتظار داشت که در اسرع وقت، یک دیزی جاافتاده و خوش رنگ و لعاب داشته باشیم. مدت زمان لازم برای پخت دیزی اهمیت زیادی دارد؛ همان طور که در تهیه فست فود هم اهمیت دارد. با این تفاوت که برای دیزی، زمان زیادی را باید در نظر داشت و برای فست فود کمترین زمان. در واقع زمان صرف شده برای تهیه هر خوراکی می‌تواند یکی از شاخصه‌های تعیین‌کننده کیفیت و ارزش غذایی آن باشد.
مواد لازم برای تهیه دیزی سنگی
- گوشت با استخوان پر چرب: ۴۰۰ گرم
- نخود: یک پیمانه
- لوبیای سفید: نصف پیمانه
- گوجه‌فرنگی: دو عدد
- سیب‌زمینی: دو عدد متوسط
- لیموی عمانی: دو عدد
- رب گوجه‌فرنگی خانگی: سه تا چهار قاشق غذاخوری
- پیاز: یک عدد بزرگ
- چوب دارچین: یک عدد متوسط
- زردچوبه: یک قاشق غذاخوری
- فلفل سیاه: نصف قاشق چایخوری
- نمک: به میزان لازم
طرز تهیه دیزی سنگی
مراحل پخت این دیزی به شرح زیر است:
- نخود و لوبیا را به مدت چند ساعت خیس کنید تا نفخ آن از بین برود.
- گوشت، نخود، لوبیا و زردچوبه و پیاز چهارقاچ شده را در دیگ سنگی بریزید و آب را اضافه کنید.
- وقتی نخود و لوبیا کاملاً پخته شد رب‌گوجه، گوجه، نمک و فلفل سیاه را اضافه کنید و باز اجازه دهید که دو سه ساعت با حرارت کم دیزی جا بیافتد.
- لیموعمانی را با چنگال سوراخ کنید و یک ساعت خیس کنید و به دیزی اضافه کنید.
- چوب دارچین را در انتهای پخت به آن اضافه کنید تا رنگ دیزی تیره نشود.
- نیم‌ساعت قبل از اتمام پخت، سیب‌زمینی‌ها را پوست بکنید و داخل دیزی بیندازید.
نکات آشپزی آبگوشت
- اگر قصد دارید که دیزی را برای نهار خود صرف کنید، بهترین روش این است که دیزی را با حرارت کم از شب بار بگذارید و مراحل را به ترتیبی که گفته میشود انجام دهید تا یک دیزی جا افتاده و خوشمزه داشته باشید.
- برای پخت بهتر نخود و لوبیا می‌توانید آنها را از قبل خیس نکنید و فقط چند بار شستشو دهید! گاهی خیس کردن حبوبات باعث میشود که به خوبی پخته نشوند!
- بر اساس ذائقه می‌توانید برای خوش عطر و بو شدن دیزی، یکی دو عدد هل شکسته به آن اضافه کنید.
گوشت کوبیده؛ آخرین مرحله تهیه آبگوشت
وقتی دیزی به خوبی جا افتاد، زمان آن است که گوشت کوبیده‌اش را درست کنید و برای پذیرایی کردن (سرو) آماده شوید. برای این کار لازم است که:
- استخوان‌ها را از گوشت جدا کنید.
- گوشت، پیاز، گوجه، نخود، لوبیا و سیب‌زمینی را در ظرفی با گوشتکوب خوب بکوبید تا یک‌دست شود.
- چوب دارچین، هل و لیموی عمانی را بیرون بیاورید و کنار بگذارید. مخلوط شدن آنها با گوشت کوبیده، مزه خوشایندی را نخواهد داشت؛ چون به خوبی با مواد یک دست نمی‌شوند و تکه‌های آن زیر دهان می‌آید.
- اگر از دنبه در دیزی استفاده کرده‌اید، نیم بیشتر دنبه را بکوبید و به آبگوشت اضافه کنید و بقیه آن را با گوشت‌ها خوب بکوبید.
- بعد از یک دست شدن مواد، مزه گوشت کوبیده را بچشید. ممکن است به اضافه کردن نمک و فلفل نیاز داشته باشد.
- اگر از گوشت کوبیده مقداری اضافه ماند، می‌توانید با آن یک شامی لذیذ و خوشمزه تهیه کنید.
شما چه نکات دیگری را برای پخت آبگوشت و دیزی رعایت می‌کنید؟