آبگوشت، شوربا یا دیزی سنگی از غذا های دوست داشتنی و محبوب برای ما ایرانی ها میباشد غذایی که همه اعضای خانواده را دور هم جمع می‌کند. این آبگوشت در مناطق مختلف به نام‌های متفاوت شناخته می‌شود دیزی سنگی از آن دسته غذاهایی است که معمولاً در ظهر جمعه نوش جان می شود. آبگوشت یا دیزی سنگی خوراکی رقیقی است که از پختن گوشت، دنبه گوسفند، پیاز سیب زمینی و حبوبات درست می شود. دیزی سنگی  بیشتر در روزهای تعطیل در منوی غذاها وجود دارد. اگر به مشهد ‌ و مناطق  تفریحی آن همانند شاندیز ‌و طرقبه بروید دیزی و آبگوشت را در ظرف های خاصی برای شما می آورد که به آن ها  ظرف های سنگی گفته می شود که بسیار خوشمزه است و جزو خوشمزه ترین دیزی ها می باشد‌.

 تاریخچه آبگوشت و دیزی

 هرچند که گوشت را از غذا  اصیل ایرانی می دانیم اما در حقیقت این است که این غذا به شیوه امروزی سابقه طولانی در کشور ایران ندارد. آبگوشت در قدیم غذایی اشرافی بوده که توسط خانواده های ثروتمند و شاهان خورده می‌شود و مردم عادی علاقه چندانی به این غذا نشان نمی دادند. اما پس از آنکه افراد کوچ نشین در مکان ساکت می‌شوند و مرتب گوسفندی را قربانی می کردند و طبخ می شد و توسط همه ی افراد ساکن در آنجا نوش جان میشد.

 در تمام تاریخ آمده است که در یک دوره که در ایران قحطی آمد و مردمان ایران که اکثر دامدار بودن برای سیر کردن افراد دیگ های بزرگ بار می گذاشتند و حبوباتی مانند نخود و لوبیا و بیشتر به غذای دیزی سنگی اضافه می کردند تا جمعیت زیادی را سیر کند و بعد از آن مغازه ها نیز این غذا را طبخ می کردند و از غذای شاهان ثروتمندان به شمار می‌آمد. دیزی  در زمان قاجار وارد ایران شد و از آن زمان به بعد گوشت هم به آن اضافه گردید. در استان‌ها و شهرهای مختلف ایران دیزی سنگی به شیوه های متعدد و با مواد مختلف طبخ می شود.

گوشت، گوجه فرنگی، پیاز، سیب زمینی، نخود و لوبیا تقریبا در تمام این آبگوشت ها یکسان است. علاوه براین از شیوع های  متفاوت برای تند شدن آن استفاده می‌کنند؛ بعضی فلفل سیاه و فلفل قرمز و برخی فقط فلفل سیاه استفاده می نمایند. جعفری، ترخون خشک نیز از سبزی های هستند که به آبگوشت  اضافه می‌کنند. به دیزی سنگی و آبگوشت زردآلو و به خشک شده یا ترشی این مواد هم  اضافه می‌کنند. آبگوشت و دیزی انواع  مختلفی دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم:

انواع آبگوشت

 آبگوشت بزباش در این دیزی لوبیا و سبزیجاتی مانند شنبلیله و جعفری به وفور یافت می‌شود.

آبگوشت گندم که در آن از گندم استفاده می شود، همانطور که از نامش هم مشخص است.

 آبگوشت کشک اراک در لرستان، در این آبگوشت از کشک ساییده و نعنا داغ  میریزند.

آبگوشت مار:  این غذا بیشتر در کشورهای جنوب شرقی آسیا و هند تهیه می‌شود نوعی آبگوشت است که در آن به جای گوشت گوسفند از گوشت مار استفاده می شود و افراد ساکن این مناطق در باورشان این است که برای مصونیت از مار زندگی مفید است.

دستور دستور پخت دیزی سنگی

 مواد لازم برای تهیه دیزی سنگی برای ۶ نفر:

• لوبیا سفید و نخود یک لیوان
•  گوشت گوسفند با استخوان و چربی ۵۰۰ گرم
•  گوجه فرنگی و پیاز ۲ عدد
•  سیر ۳ حبه
• سیب زمینی ۵ عدد
• رب گوجه فرنگی ۱ قاشق غذاخوری
•  لیمو عمانی ۲ عدد
• نمک فلفل سیاه و سبزی معطر به مقدار لازم

 برای پخت این آبگوشت در خانه دستور زیر را دنبال کنید: ظرف قابلمه یا یک دیگ سنگی بزرگ بردارید مواد غذایی آبگوشت یعنی گوشت با استخوان و چربی، نخود و لوبیا، پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی نصف شده را درون دیگ بریزید و به اندازه ۶ برابر حجم مواد درون قابلمه آب بریزید.

حدود یک ساعت صبر کنید تا همه مواد کمی بپزد سپس سیب زمینی را به مخلوط اضافه نمایید، پیاز را از دیگ غذا جدا کنید چربی و دنبه را هم در همین هنگام به همراه  پیاز اضافه از ظرف بیرون بیاورد این دو را با یکدیگر بکوبید و برای سرو آبگوشت بر روی هر ظرف و کاسه بریزید.

 بعد از آنکه که گوشت و  نخود و لوبیا پخته شد ادویه ها و لیمو عمانی را به آن اضافه نمایید می توانید در این مرحله رب هم به آن  اضافه کنید تا دیزی سنگی  خوش رنگ و لعاب شود پس از  گذشت نیم ساعت آبگوشت شما آماده است می‌توانید نوش جان بفرمایید.

چرا دیزی سنگی مشهد؟!

دیزی سنگی مشهد در دیگ سنگی که  که از هرکاره  ساخته شده اند سرو می‌شود. در واقع این  ظرف های سنگی سوغات شهر مشهد هستند و تنها از معادن همین شهر استخراج میشوند. احتمالا شما هم در گذشته ها بعد از ورود به مشهد شهر سنگ را دیده باشید. امروز در این محل مجتمع های مسکونی و گردشگری احداث شده است. بسیاری از گردشگران خارجی که به این شهر سفر می کنند خوردن دیزی سنگی مشهد را در برنامه غذایی خود قرار می‌دهند. اما باید حواسشان باشد چون این غذاها خیلی برای آنها چرب و چیل است. علت اهمیت این سنگ در مشهد برمی گردد به حدیثی از امام رضا علیه السلام.

ادویه های مناسب دیزی سنگی 

یکی از محصولاتی که در عطاری ها به فروش می رسد ادویه های مناسب می باشد که برای انواع غذا ها کاربرد دارد. یکی از انواع این ادویه ادویه آچار است،این ادویه طعم غذاها را دگرگون می‌کند و آبگوشتی که با ادویه آچار پخته شود   در داخل دیگ سنگی هم طبخ شده باشد طعم دلنشینی دارد. برای تهیه آبگوشت ویژه ادویه مناسب دیزی سنگی می توانید از سایت های معتبر ادویه آچار را سفارش دهید و یا از عطاری ها این محصول را خریداری نمایید‌.

این ادویه طعم خوبی به غذای شما میدهد که نمی توانید طرف غذای خود را کنار بگذارید. نمک و زردچوبه  مورد نیاز و فلفل از سایر ادویه هستند که به آبگوشت هایی که داخل دیزی سنگی طبخ می شود اضافه می گردد.