محتوامون

آسیاب سنگی

پیدایش آسیاب سنگی از چه زمانی بود؟

انسان ها در گذشته برای رفع مایحتاج زندگی  وسایلی را لازم داشتند که با کاوش دردامان طبیعت این وسایل را بدست می آوردند. یکی از این وسایل باستانی آسیاب سنگی است که در عصر جدید سنگی کشف شد.به صورت کلی کلمه ی آسیاب از دو قسمت «آس» و «آب» ساخته شده که آس درلغت فارسی به معنی «پودر کردن دانه زیر سنگ» می باشد.

آسیاب های سنگی، وسیله های بودند که با نیروی دست به چرخش در می آمدند و سنگ مدور بزرگ که وزن زیادی را داشت می چرخاندند در لایه ی زیرین این سنگ ها معمولا گندم، جو، عدس و سایر حبوبات رامی ریختند و خرد و پودر می کردند و این گونه به آرد تبدیل می شد.

آسیاب سنگی

انسانها در زمان گذشته برای فرآهم کردن آرد از غلات دانه ها آن هارا در میان سنگ ثابت قرار می دادند و چوبی که با استفاده از دست نگه جرکت داده می شد برروی دانه ها وزنی را وارد می کردند که در نتیجه دو سنگ به دیگر ساییده می شدند و دانه ها را ریز و به اصلاحی آرد می کردند.

مصری های باستان ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح از نوعی آسیاب سنگی برای آرد کردن استفاده می کردند که درکشورما تا حالا از این نوع وسیله برای آسیاب کردن استفاده می شود که البته در روستاهای کوچک و دور  افتاده این وسیله دیده می شود که جزو ابزار حیاتی آنها به شمار می رود.

قدیمی ترین آسیاب سنگی در کهگیلویه وبویراحمد وجود دارد که ۸۰ سال برای آسیاب کردن از آن استفاده می شود.

آسیاب سنگی چیست؟

آسیاب سنگی وسیله ای است که در کشور ایران قدمتی چندهزار ساله دارد. سنگی است که در آسیاب‌های آرد سازی برای آسیاب کردن گندم و یا دیگر غلات مورد استفاده قرار می گیرد. آسیاب سنگی به شکل دو تکه سنگ است که دارای سنگ متحرک درقسمت بالا کار شده و به شکل معمول کمی مقعر می باشد و سنگ پایینی که کمی محدب هست. سنگ پایینی باعث می شود تا آردی که به لبه‌های خارج ازسنگ می ریزند در شیارهای پیرامون سنگ‌ها جمع‌ شوند. نکته مهم این است که سنگ زیرین کاملا ثابت می باشد و فقط سنگ بالایی درحال چرخش است. این دوعدد سنگ توسط متخصصان حرفه ای تراشیده شده اند. دوعدد روزنه بر روی سنگ بالایی و یک روزنه بر روی سنگ پایینی ایجاد شده است. این دوتکه سنگ هنگام چرخش بر روی هم قرار می گیرند. با فرآهم آوردن انواعی ازآرد، پودرهای حبوبات، ادویه جات و خشکبار با ارزش و با درنظر گرفتن به موقعیت مکانی کشور با اسم های متفاوت نامیده می شود مثل:دستاس، دسداس، دستار، درمان، خراس، آساک و غیره.                   آسیاب سنگی

نکته ی جالب توجه این است که پزشکان طب سنتی کشور ما تاکید بسیاری کرده اند که از آسیاب سنگی سنتی برای فرآهم کردن و پودر کردن غلات، حبوبات، ادویه جات، خشکبار و سنگ نمک استفاده شود. چون آنها برا این باور هستند که آسیاب برقی موجب الکترولیزه بودن مواد و نابود شدن خاصیت مغزهای غلات می شود ولی آسیاب سنگی در این مورد کلا کارایی مختلف دارد و با نگه داشتن مواد مغزدار غلات وغیره به آهستگی و بون مضرتی کار آسیاب را انجام میدهد.

کاربرد آسیاب سنگی در چیست؟                                                                                       

کارایی آسیاب سنگی برای آسیاب و نرم کردن گندم، جو، دک و نیز کشته توت است. همچنین برای شکستن سنگ نمک و نیز خرد کردن  بلغور مورد استفاده قرار می گیرد.

نکته خیلی مهم این است که اغلب برای ساختن آسیاب سنگی از سنگ هایی بسیار مقاوم استفاده می شود در تولید این وسیله از سنگی استفاده شده است که مخصوص آسیاب کردن می باشد و  بعد از گذشت زمانی ساییده نخواهد شد و در طول مدت استفاده خاک پس نخواهد داد.

آسیاب سنگی

نحوه استفاده از آسیاب سنگی چگونه است؟

در قسمت وسط یکی از سنگ ها که درپایین قرار دارد روزنه ای وجود دارد و چوبی نیز به اندازه ۳۰ سانتی متر درآن به کار رفته است این چوب حرکت نمیکند. در سنگ بالا روزنه ای در وسط سنگ وجود دارد که در حین چرخش آسیاب چوب موجود در آسیاب ازاین روزنه ای عبور می کند و دو تکه سنگ روی هم می آیند. در اطراف سنگ بالایی هم چوبی وجود دارد که طولش به ۲۰ سانتی متر می رسد که حرکتی نمی کند.چوب دوم به عنوان دسته ی آسیاب است و در وقت کار کردن برای حرکت دادن سنگ بالا می باشد. در همان لحظه که دسته ی آسیاب می چرخد مقداری گندم در روزنه ی وسطی ریخته می شود تا با سرازیر شدن گندم درمیان دو سنگ آرد بدست آید که از اطراف دو سنگ بیرون می ریزد. در زیر آسیاب سنگی نیز پارچه ای تمیز یا سفره ای سفید پهن میشود تا آرد بدست آمده از گندم روی آن ریخته شود. در نهایت خوشه های زبر گندم به پودری سفید و نرم تبدیل می شوند.

نوع سنگ آسیاب سنگی چیست؟    آسیاب سنگی

معمولا نوع سنگ بکار رفته در آسیاب های قدیمی سنگ سیمان هستند که بخاطر زبری سنگ سیمان خرد کردن حبوبات آسان تر می شود. ولی  امروزه از سنگ مرمر نیز هم برای ساختن آسیاب سنگی استفاده می شود.

آیا وجود آسیاب سنگی در زندگی امروزه الزامی است؟

هر چند در عصری که ما زندگی می کنیم ابزارهای پیشرفته ای برای آسیاب کردن دانه ها وجود دارد ولی  استفاده از آسیاب سنگی باعث می شود طعم آردها حفظ شود و از همه مهم تر دانه های غلات به روشی سالم آسیاب می شوند که هیچ ضرری برای بدن ما نخواهد داشت. در نتیجه می شود گفت که در گوشه هر آشپزخانه ای به یک آسیاب سنگی نیاز می باشد که با قطرهای مختلفی ساخته شده اند که هم فضای کمی را اشغال می کند و هم وزن کمتری نسبت به آسیاب های قدیمی دارند.از این رو این اثر باستانی و تاریخی هم محفوظ می شود و به نسل های دیگر منتقل می شود همان طور که به نسل ما منتقل شد. فروش آسیاب سنگی به وسیله ی شرکت هایی که در عرصه صنعت فعالیت دارند صورت می گیرد که اخیرا فروشگاه های موجود در بازار و اینترنتی نیز این وسیله را برای فروش می گذارند.